Test Paper-2 (X)

विषयः संस्कृत                       अंकाः 25                            अविधिः होरा एकः

----------------------------------------------------------

प्र.1. समास अथवा समास-विग्रह चयनं कुरुत-                                               04 अंकाः

          (i) सत्यप्रियः

                   (क) सत्यं प्रियं यस्य सः                          (ख) सत्यं प्रियं        

(ग) सत्यं प्रियं इव                                  (घ) सत्यं प्रियं च

(ii) महान् आत्मा यस्य सः

          (क) महनात्मा                                      (ख) महात्मा

          (ग) महात्मः                               (घ) महानात्मा

(iii) सचित्रम्

          (क) चित्रम् इव                                      (ख) सहितम् चित्रेण

          (ग) चित्रेण सहितम्                      (घ) चित्रम् एव

(iv) धियः गुणाः

          (क) धियगुणाः                                      (ख) धिगुणाः

          (ग) धिगुणः                                         (घ) धीनिर्गुणः

प्र.2. प्रत्ययं योजयत् अथवा विभागं कुरुत-                                            02 अंकाः

          (i)      धैर्य + मतुप् सभायां न परिभूयते।

                   (क) धैर्यवन्तः                             (ख) धैर्यवान्

                   (ग) धैर्यमान्                               (घ) धैर्यवान

          (ii)    प्रकृतेः रमणीयः + तल् पश्य।

                   (क) रमणीयतां                                     (ख)रमणीयाम्

                   (ग) रमणीयः                              (घ) रमणीयाः

प्र.3. पत्रपूर्णनम् कुरुत-                                                                            05 अंकाः

                सेवायाम्

श्रीमान् (i)_________।

राजकीय विद्यालयः,

मेड़ता शहर

महोदय,

(ii)_________ निवेदनम् अस्ति यत् मम (iii)_________ रुग्णः वर्तते। तस्य सेवार्थं प्रतिदिनं मम (iv)_________ भवति। सम्प्रति मम गृहे। अन्यः (v)_________ नास्ति। मम पिता प्रतिदिनं कार्यं कर्तुम् (vi)_________ गच्छति। अतः अहं सम्प्रति विद्यालयं आगन्तुं न शक्नोमि। अहं गृहे एव समयानुसारम् (vii)_________ करिष्यामि। अतः भवान् कृपया मह्यम् दशदिनस्य (viii)_________ ददातु। तदर्थम् अहम् भवतः कृतज्ञः भविष्यामि।

 

भवतः आज्ञाकारी (ix)_________

(x)_________

मञ्जूषा

(सविनयम्, कार्यालयं, अवकाशं, प्रधानाचार्यमहोदयः, अध्ययनं,

सहायकः, पितामहः, छात्रः, गणेशः, आवश्यकता)

 

प्र.3. चित्रवर्णनम् कुरुत। (चत्वारः वाक्यानि लिखत)-                                       4 अंकाः

          

                            मञ्जूषा

(जलं, बकः, प्रसन्नाः, उद्यानं, टोपिका,सहायकः, 

उद्यानम्, बालकः, क्रीदनकम्, क्रीडन्ति)

प्र.4. निम्नगद्यांशान् गद्यांशम् पठित्वा तदाधारितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत-               5 अंकाः

कश्चन् निर्धनो जनः भूरि परिश्रम्य किञ्चिद् वित्तमुपार्जितवान्। तेन वित्तेन स्वपुत्रम् एकस्मिन् महाविद्यालये प्रवेशं दापयितुं सफलो जातः। तत्तनयः तत्रैव छात्रावासे निवसन् अध्ययने संलग्नः समभूत्। एकदा स पिता तनूजस्य रुग्णतामाकर्ण्य व्याकुलो जातः पुत्रं द्रष्टुं च प्रस्थितः। परमर्थकार्येन पीडितः स बसयानं विहाय पदातिरेव प्राचलत्।

 I.                  एकपदेन उत्तरत- (1 अंकः)

(i)                कीदृशः जनः परिश्रमं कृत्वा धनमर्जितवान्?    

(ii)             सः कं महाविद्यालये प्रवेशं दापयितुं सफलः जातः?

 II.               पूर्णवाक्येन उत्तरत- (1अंकः)

किं विहाय सः पदातिरेव प्राचलत्?

 III.           भाषिककार्यम्- (3 अंकाः)

(i)                ‘निर्धनः जनः’ अत्र विशेषणपदं किम्?

(ii)             ‘उपार्जितवान्’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?

(iii)     ‘पिता’ इति कर्तृपदस्य क्रियापदं किमस्ति? 

 

          प्र.5. अधोलिखितनाट्यांशान्, पठित्वा तदाधारितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखत-              5 अंकाः

सिंहः       -              (क्रोधेन गर्जन्) भोः! अहं वनराजः, किं भयं न जायते किमर्थं मामेवं तुदन्ति

सर्वे मिलित्वा

एकः वानरः   - यतः त्वं वनराजः भवितुं तु सर्वथाऽयोग्यः। राजा तु रक्षकः भवति, परं भवान्

तु भक्षकः। अपि च स्वरक्षायामपि समर्थः नासि, तर्हि कथमस्मान् रक्षिष्यसि

                    अन्यः वानरः -          किं न श्रुता त्वया पञ्चतन्त्रोक्तिः।

                   I.                  एकपदेन उत्तरत- (1 अंकः)

(i)                कः कथयति ‘अहं वनराजः अस्मि’?             

(ii)             सह किं कुर्वन् अवदत्?

                   II.               पूर्णवाक्येन उत्तरत- (1अंकः)

वानरः सिंहं किं कथयति?

                   III.           भाषिककार्यम्- (3 अंकाः)

(i)                ‘पीडयन्ति’ इति अर्थे किं पदं प्रयुक्तम्?

(ii)             ‘भक्षकः’ इति पदस्य विपर्ययपदं किं प्रयुक्तम्?

(iii)     ‘त्वया’ इति कर्तृपदस्य क्रियापदम् किम्?

 

---------- इति ----------